Чиста булу никадәр мөһим? ән-Ниса сүрәсе (Хатын-кызлар )
Ий,иман китереп инанучылар!Әйткән сүзләрегезне аңлый алганга кадәр,исерек хәлдә намазга якын килмәгез һәм госелсез булсагыз-юлчы булудан башка-госелләнгәнгә кадәр. Авыру булсагыз яки сәфәрдә булсагыз;яки кем дә булса берәү бәдрәфтән килсә яки хатыннарга якынлык кылган булсагыз һәм су тапмасагыз,вак һәм пакь ком белән тәйәммүм кылыгыз,һәм йөзләрегезне,һәм кулларыгызны сыйпап чыгыгыз.Хакыйкатьтә Аллаһ-гафу итүче,ярлыкаучы! (ән-Ниса 4:43)
ән-Ниса сүрәсе әмере безгә дога алдыннан йөзебезне һәм кулларыбызны чиста ком белән сөртергә куша. Тышкы чисталык мөһим.
әш-Шәмес сүрәсе (Кояш) җан турында, ягъни кешенең эчке асылы турында сөйли, ул мөһим түгел.
Һәм җан белән,һәм аны чамаландырган белән,һәм аңарда бозыклык белән тәкъвалык хисләрен тудыручы белән дә ант итәмен. Аны аруландыручы уңышка иреште, качыручы исә зыян күрде.(әш-Шәмес 91:7-10)
әш-Шәмес сүрәсе , әгәр безнең җаныбыз, ягъни эчке асылыбыз чистартылса, без чыннан да уңышка ирешәбез , һәм җаныбыз пычрак булса, без чыннан да зыян күрәбез ди. Гайсә Мәсих шулай ук эчке һәм тышкы чисталык турында тәгълиматка ия.
Инде күргәнебезчә, Гайсә Мәсих сүзләре илаһи көчкә ия булган, ул хакимият белән өйрәткән , кешеләрне савыктырган һәм хәтта табигать көчләренә боерык биргән. Моннан тыш, ул кеше йөрәкләренең торышын еш кына хөкем иткән – шулай итеп без эчке дөньябызны, тышкы күренешне күргән кебек күрәбез. Тышкы чисталыкның нәрсә икәнен без барыбыз да беләбез, шуңа күрә без намаз алдыннан тәһарәт алабыз һәм хәләл ит ашыйбыз. Мөхәммәд пәйгамбәр әйтте:
“Чисталык – ярты иман …” Мөслим, 1 китап 002, № 0432
Гайсә Мәсих безне тәңкәнең икенче ягына – эчке чисталыкка игътибар итәргә өйрәтте . Бу мөһим – кеше тышкы чисталыкны гына күрә, ә Аллаһы эчне күрә, йөрәкне күрә. Мәсьәлән, яһүд патшаларының берсе тышкы дини йолаларны үтәгән, ләкин йөрәген саф тотмаган. Аның янына бер пәйгамбәр килде:
Чөнки бөтен йөрәкләре белән Үзенә тугрылык саклаганнарга терәк булыр өчен,Раббы һаман җир йөзен күзәтеп тора. Бу юлы син акылсызлык эшләдең,шул сәбәпле хәзер сиңа каршы сугышлар бетеп тормас.(2Елъязма 16:9)
Бу хәбәрдә әйтелгәнчә, эчке сафлык – йөрәк халәте, уйланган, сизгән, карар кабул иткән, буйсынган яки буйсынмаган, тел белән идарә итүче кешенең өлеше. Зәбур пәйгамбәрләре әйтүенчә, безнең гөнаһның тамырында йөрәк сусавы тора . Йөрәк зур әһәмияткә ия, һәм Гайсә Мәсих йөрәкнең чисталыгына тышкы сафлыктан аермалы буларак басым ясады. Менә аның йөрәк турындагы тәгълиматы Инҗилдә ничек җиткерелә:
Касәне тыштан гына түгел, эчтән дә чистарт
Монда фарисейләр – борыңгы канун укытучылары белән Гайсәнең сөйләшүе. Ул эчке чисталык турында өйрәтә:
Гайсә сөйләп бетергәннән соң,бер фарисей Аны өенә ашка чакырды; Гайсә,өйгә кереп,өстәл артына утырды. Фарисей исә,аның ашар алдыннан юынмавын күреп,гаҗәпкә калды.Әмма Раббы аңа әйтте:- әйе,сез, фарисейләр,савыт-сабагызның тышкы ягын чистартасыз,ә үзегезнең эчегез комсызлык һәм явызлык белән тулы. Ахмаклар!Тышкы якны тудырган Аллаһы эчке якны да тудырган тугелме соң? Савыт-сабаларыгызда булганны фәкыйрьләргә өләшегез;шулчакта сезнең өчен һәрнәрсә пакь булыр.Кайгы сезгә,фарисейләр,сез бөтнекнең,рутаның һәм һәртөрле яшелчәнең уннан бер өлешен бирәсез,ә гаделлеккә һәм Аллаһыны яратуга игътибар бирмисез; менә боларны үтәргә һәм канунның калган өлешләрен дә калдырмаска кирәк иде. Кайгы сезгә,фарисейләр,сез гыйбадәтханәләрдә иң яхшы урыннарда утыруны һәм җыелыш мәйданнарында үзегезне ихтирам итеп сәламләүне яратасыз. Кайгы сезгә,чөнки сез-кешеләр белмичә таптап йөри торган билгесез каберләр төсле. (Лүк 11:37-44)
Канун буенча яһүд үле гәүдәгә кагылганнан соң пычрак була. Ә Гайсә Мәсих фарисейләрне агартылган табутлар дип атый, димәк, алар эчке пычраклык белән тулы, чөнки алар,үзләре дә белмичә, йөрәкләренең сафлыгы турында кайгыртмыйлар . Әгәр дә без эчке чисталыкны санга сукмыйбыз икән, без имансызлар кебек пычрак булырбыз, андыйлар өчен гөнаһ белән пычрак булу буш сүз.
Пычрак йөрәк кешене хур итә, хәтта барлык чистарту йолаларын башкарса да
Гайсә Мәсих, б.э.к 750 нче елда яшәгән Ишагыйя пәйгамбәрнең сүзләрен китерә. ( Монда сез Ишагыйя тормышы турында укый аласыз)
Шуннан соң Иерусалимнан Гайсә янына фарисейләр һәм канунчылар килделәр.- Ни өчен Синең шәкертләрең ата-бабалардан килгән йолаларны бозалар:ашар алдыннан кулларын юмыйлар?-дип сорадылар.-Ә сез ни өчен үзегезнең йолаларыгыз хакына Аллаһы әмерен бозасыз?-дип каршы төште Гайсә.- Аллаһы:”Атаңны һәм анаңны хөрмәт ит” һәм “Атасын һәм анасын хурлаган кеше үтерелергә тиеш”,-дип әйткән. -Ә сез: “Берәрсе атасына яки анасына:”Мин сиңа бирергә тиеш булган бүләкне Аллаһыга бүләк иттем,”-дип әйтсә,аңа инде атасын хөрмәтләмәсә дә ярый”,-дип өйрәтәсез.Моның белән сез үзегезнең йолагыз хакына Аллаһы сүзен юкка чыгарасыз. Монафикълар!Сезнең хакта Ишагыйя пәйгамбәр алдан күреп дөрес әйткән: “Бу халык Мине теле белән хөрмәт итә,ә күңелләре исә Миннән еракта. Аларның Миңа табынулары бушка: алар кеше уйлап чыгарган кагыйдәләргә өйрәтәләр”. Гайсә халыкны Үз янына чакырып әйтте:- Тыңлагыз һәм төшенергә тырышыгыз. Аллаһы алдында кешене авызына кергән нәрсә түгел,ә авызыннан чыккан нәрсә пычрата. Шуннан соң шәкертләре Аның янына килеп:-Синең сүзләреңне ишетеп,фарисейләрнең рәнҗүләрен беләсеңме?-диделәр.- Күктәге Атам тарафыннан утыртылмаган һәр үсенте тамыры белән йолкыначак,-диде Ул.- Калдырыгыз аларны! Сукырларны җитәкләп йөрүче сукырлар алар. Сукыр сукырны җитәкләп бара икән,чокырга икесе дә егылып төшәчәк.- Безгә бу сүзләрне аңлатып бирче,-дип мөрәҗәгать итте Аңа Петер.- Әллә сез дә һаман аңламыйсызмы?-диде Гайсә.- Авызга кергән нәрсәнең карынга керүе,ә аннан тышка чыгарылып ташлануы сезгә аңлашылмыймени? Кешенең авызыннан чыкканы йөрәгеннән чыга.Аны шул пычрата. Явыз ниятләр,кеше үтерү,зиначылык,фәхешлек,урлашу,ялган шаһитлек итү,хурлау кешенең йөрәгеннән чыга. Кешене менә шулар пычрата. Ә юмаган куллар белән ашау кешене пычратмый.
Мат. 15: 1-20
Бу вакыйгада Гайсә Мәсих без үзебезнең уйлап чыгарган дини кагыйдәләр,гореф-гадәтләр буенча яшәвебез турында әйтә,ә Аллаһы тәгълиматлары нигезендә түгел. . Мәсьәлән, пәйгамбәрләр заманында яһүд хакимнәре олы яшьтәге ата-аналары турында Аллаһы биргән әмерләрне санга сукмаганнар, һәм алар ата-аналарының ихтыяҗларын санга сукмыйча, дини ниятләргә(проект) акча биргәннәр.
Бүген без бер үк проблеманы күрәбез – эчке чисталыкны санга сукмау. Аллаһ безнең йөрәкләрнең саф булуы турында кайгырта. Эчке пычраклык , чистартылмаса , Кыямәт көнендә хөкемгә китерә .
Тышкы чисталык, эчке пычраклык
Кайгы сезгә, канунчылар һәм фарисейләр! Монафикълар! Касәләрнең һәм савытларның тышкы ягын чистартасыз,ә эче исә урлашу һәм комсызлык белән тулы. Сукыр фарисей! Элек касәләрнең эчен чистарт,шуннан соң аның тышы да чиста булыр! Кайгы сезгә, канунчылар һәм фарисейләр!Монафикълар! Сез агартылган төрбәләр кебек:тыштан алар матур булып күренәләр,ә эчләре исә мәет сөякләре һәм төрле шакшылык белән тулы! Сез дә шулай ук:тыштан кешеләргә тәкъва булып күренәсез, ә эчегез тулы икейөзлелек һәм канунсызлык.(Маттай 23:25-28)
Гайсә Мәсих без алда сөйләгәннәргә тагын бер кат басым ясый. Иман итүчеләр еш кына тышкы чисталык турында кайгырталар, ләкин аларның күбесенең йөрәкләре комсызлык һәм явызлык белән тулган – хәтта дини җитәкчеләр арасында да андыйлар бар. Эчке чисталыкны табу бик мөһим, ләкин бик авыр. Аллаһ безне йөрәк сафлыгы белән хөкем итәчәк. Сорау туа: Кыямәт көнендә Аллаһ Патшалыгына керер өчен йөрәкне ничек чистартырга ? Җаваплар өчен Инҗилгә мөрәҗәгать итик .