Почему расположение мечети Эль-Акса (Масджид Эль-Акса или Байт аль-Макдис) и святилища Купол на скале (Куббат ас-Сахра) в Иерусалиме имеет столь важное значение? На этом месте происходило множество судьбоносных событий, однако мало кто знает, что произошло на этой святой горе с пророком Исой аль Масихом.
Чтобы лучше понять, какие страдания выпали на долю пророка Исы аль Масиха (мир ему) в Иерусалиме, сопоставим его путь с тем, что испытал пророк Мухаммед (мир ему) в Мекке. В Суре «Аль-Фатх» (Сура 48 – «Победа») рассказывается о курайшитах, которые охраняли Каабу.
«Они – те, которые не уверовали, не впустили вас в Заповедную мечеть и задержали жертвенных животных, не позволив им достичь места заклания. И если бы в Мекке не было верующих мужчин и верующих женщин, которых вы не знали и могли затоптать по незнанию так, что они поставили бы вас в затруднительное положение (или вы бы оказались опозорены перед ними; или вы совершили бы грех перед ними), то Аллах позволил бы вам вторгнуться в Мекку, но Он не сделал этого, чтобы ввести в Свою милость тех, кого пожелает. Но если бы они отделились друг от друга, то Мы подвергли бы неверующих из них мучительным страданиям».
Сура «Аль-Факх» 48:25
Курайшиты не впустили пророка (мир ему) и его последователей в Заповедную мечеть, находившуюся в Мекке. Во дни Исы аль Масиха нечто похожее случилось в Иерусалимском храме, на месте совершения жертвоприношений. Религиозные вожди ввели определенную систему продажи и покупки жертвенных животных, и все это происходило в храме. Паломники, приходившие издалека, меняли там деньги. Все это, конечно, нарушало ход богослужений. Как вы помните, храм был воздвигнут для того, чтобы явить славу Господа всем народам земли, а не для того, чтобы «скрывать» в нем Бога. Иса аль Масих (мир ему) пришел исправить эту ситуацию, что и явилось причиной его столкновений с неверными. Об этом рассказывается в Суре «Ат-Тагабун» (Сура 64 – «Взаимное обманывание»).
Пророк только что въехал в Иерусалим в тот самый день, который был предвозвещен древними пророками. Он явил себя Масихом и светом для язычников. По иудейскому календарю это произошло в воскресенье 9-е Нисана, в 1-й день Страстной седмицы. По предписанию Таурата, следующий день, 10-е Нисана был уникальным. Когда-то давно в этот день пророк Муса (мир ему) предостерег фараона о десятой казни, которой грозил ему Аллах:
«И сказал Господь Моисею и Аарону в земле Египетской, говоря: месяц сей да будет у вас началом месяцев, первым да будет он у вас между месяцами года. Скажите всему обществу Израилевых: в десятый день сего месяца пусть возьмут себе каждый одного агнца по семействам, по агнцу на семейство».
Исх. 12:1-3
Месяц Нисан был первым месяцем иудейского года. После событий, связанных с пророком Мусой, иудейским семьям предписывалось каждый год 10-го Нисана выбирать себе ягненка, агнца, для празднования Пасхи – и делать это нужно было именно в этот день. Во времена пророка Исы аль Масиха иудеи выбирали себе пасхального агнца в иерусалимском храме, находившемся в том самом месте, где пророк Ибрагим (мир ему) некогда принес в жертву своего сына. Сегодня на этом месте высится мечеть Эль-Акса и святилище Купол над скалой. Иудейская семья выбирала себе пасхального ягненка (бедные приносили в жертву голубей) именно здесь – в месте, где сегодня стоит мечеть Эль-Акса и где во времена Исы аль Масиха стоял иерусалимский храм – и в конкретный день иудейского года (10-го Нисана). Можете себе представить, какой шум и гам создавала эта людская толчея, когда начиналась торговля и обмен денег. Десятого Нисана храм был скорее похож на базарную площадь. В Инджиле есть история о том, что Иса аль Масих сделал в этот день. «Следующий день» означает день после торжественного входа в Иерусалим, то есть 10-е Нисана, день, когда иудеи выбирали пасхального ягненка в храме.
«И вошел Иисус в Иерусалим и в храм; и, осмотрев все, как время уже было позднее, вышел в Вифанию с двенадцатью. На другой день, когда они вышли из Вифании, Он взалкал; и, увидев издалека смоковницу, покрытую листьями, пошел, не найдет ли чего на ней; но, придя к ней, ничего не нашел, кроме листьев, ибо еще не время было собирания смокв. И сказал ей Иисус: отныне да не вкушает никто от тебя плода вовек! И слышали то ученики Его. Пришли в Иерусалим. Иисус, войдя в храм, начал выгонять продающих и покупающих в храме; и столы меновщиков и скамьи продающих голубей опрокинул; и не позволял, чтобы кто пронес через храм какую-либо вещь. И учил их, говоря: не написано ли: дом Мой домом молитвы наречется для всех народов? а вы сделали его вертепом разбойников».
Мк. 11:11-17
https://youtu.be/DFoa9KwThL0
Кеше күзлегеннән караганда, Гайсә Мәсих пәйгамбәр гыйбадәтханәгә дүшәмбе көнне (Изге атнаның икенче көне), ягъни Нисанның унынчы көнендә кереп, барлык сатып алучыларны һәм сатучыларны таратты. Гыйбадәтханәдәге сәүдә дога кылуга, аеруча башка халыклар өчен дога кылуга комачаулый иде. Пәйгамбәр мәҗүсиләр өчен яктылык булганлыктан, Ул күк белән җир арасындагы бу киртәне батырлык белән юкка чыгарды, сатып алучыларны һәм сатучыларны куып чыгарды.
Шул вакытта тагын бер, күзгә күренми торган, мөһим вакыйга булды. Чумдыручы Яхъя пәйгамбәрнең Гайсә Мәсихне ничек дип атаганын хәтерлисезме? Ул Аны “Аллаһы Бәрәне” дип атады: Икенче көнне Яхъя пәйгамбәр, каршына килүче Гайсәне күреп, әйтте: – Менә дөньяның гөнаһын Үз өстенә алучы Аллаһы Бәрәне.(Яхъя 1:29)
Пәйгамбәр Гайсә Мәсих чынлап та “Аллаһының бәрәне” иде. Ибраһим корбаны турындагы мәкаләдә Аллаһы Үзе Ибраһимның углы урынына корбан бирде. Бу мөгезләре белән куакка чуалган сарык бәрәне иде. Шуңа күрә Корбан бәйрәме бар. Яһүдләрнең гыйбадәтханәсе нәкъ шушы урында – Аллаһы Ибраһимга Үзе өчен корбан бәрәнен биргән урында торды, бүген ул – Әл-Акса мәчете һәм Гөмбәзнең таш кыя өстендәге изге урыны. Гайсә Мәсих Нисан аеның 10-нчы көнендә гыйбадәтханәгә кергәч, Аллаһы Аны корбан бәрәне итеп билгеләде. Аллаһы Аны сайлау өчен Ул бу көнне гыйбадәтханәгә керергә тиеш иде, һәм Ул керде.
Аллаһы Бәрәне Гайсәнең миссиясе.
Ни өчен ул корбан бәрәне итеп билгеләнгән? Җавап Гайсәнең тәгълиматларында әйтелгәнчә: “Минем йортым барлык халыклар өчен дога кылу йорты дип аталыр”, – дип, Ул Ишагыйя пәйгамбәр сүзләрен кулланды. Менә пәйгамбәрлекнең тулы тексты: Ә Раббыга хезмәт иткән, Аның исемен яраткан,Аның колына әйләнгән, Раббы юлына күнгән чит җир кешеләрен, шимбә көн кагыйдәләрен таныган һәм аларны нәҗесләүдән сакланган, Мин төзегән Килешүгә ныклап тотынган барлык кешене изге тавыма алып киләм һәм Үземнең гыйбадәтханәмдә сөенечкә күмәм.Мәзбәхемдә алар китергән тулаем яндыру корбаннарын вә бүтән корбаннарны Мин хуш күрермен. Минем йортым барча халыклар өчен дога кылу йорты дип аталыр”. (Ишәгыйя 56:6–7)
Ишагыйя пәйгамбәрнең тормыш еллары Зәбурның башка пәйгамбәрләренә караганда.
Изге тау – Мория тавы, анда Ибраһим пәйгамбәр улы урынына сарык бәрәнен корбан иткән урын. Бу Аллаһы биргән корбан иде, һәм соңрак, Мәсих Нисанның унынчы көнендә кергән гыйбадәтханә – Дога кылу йорты шул ук урында иде. Яһүдләр күзлегеннән караганда, бу бәйрәм Ибраһим корбанын һәм Муса пәйгамбәрнең Песах бәйрәмен берләштерде. Һәм яһүдләр генә корбаннар китереп, Песахны гыйбадәтханәдә үткәргәннәр. Ишагыйя “чит ил кешеләре” (яһүд булмаганнар) турында пәйгамбәрлек итеп, бер көнне “аларның корбаннары да Минем корбан китерү урынымда кабул ителәчәк” – дигән. Ишагыйя пәйгамбәрнең сүзләрен китереп, Гайсә шулай итеп Үзенең йолып алу эшенең яһүд булмаганнарга да таралуын игълан итте. Ләкин ул моны соңрак аңлатыр. Алга таба, без Аллаһының, кешеләрне коткару планын эзлекле рәвештә, сезне һәм мине фатихалау өчен, ничек тормышка ашырачагын күрербез.
Изге атнаның киләсе көннәре.
Тәүрат Мисыр коллыгында булган яһүдләргә үзләре өчен корбан бәрәнен сайларга куша, аннары:
Бу хайваннар шушы айның ундүртенче көненә кадәр саклансыннар, ә шул көн җиткәч, эңгер-мэңгер төшүгә Исраил халкының барлык кешеләре аларны суярга, бераз каннарын алып, бу итне ашаячак йортларның ишек яңакларына һәм ишек өстендәге аркылы борысларга сыларга тиешләр.(Чыгыш 12:6–7)
Мәсих һәм пәйгамбәр Гайсәнең дүшәмбе – атнаның икенче көне – Тәүрат кагыйдәләре белән чагыштырганда.
Муса пәйгамбәрнең беренче Песах бәйрәменнән соң, яһүдләр ел саен Нисан аеның ундүртенче көнендә бәрәннәрне корбан итәләр. Вакыт сызыгына Тәүрат кушуы буенча булган “бәрәнне сайлау” вакыйгасын өстик. Масштаб төбендә без бу көнне пәйгамбәрнең эшләрен күрсәтәбез – гыйбадәтханәне чистарту һәм Гайсәне Аллаһы тарафыннан корбан бәрәне итеп сайлануы. Гайсә Мәсихнең эшләре Тәүрат боерыгы буенча башкарыла. Мәсихнең Иерусалимга керүе һәм гыйбадәтханәне чистартуы мәгънәгә ия. Инҗил әйтә:
Бу хакта баш руханилар һәм канунчылар ишеткәч, алар Гайсәне һәлак итү әмәлен табарга тырыша башладылар. Чөнки бөтен халык Аның өйрәтүен таң калып тыңлаганга күрә, алар Аннан курыктылар.
(Марк 11:18)
Сатып алучылар һәм сатучылар гыйбадәтханәдән куылганнан соң, яһүд канунчылары Гайсәне ничек итеп үтерү турында уйлый башладылар. Алар Аңа каршы ачыктан ачык һөҗүмгә күчтеләр. Инҗил сүзләре буенча, икенче көнне…
Алар тагын Иерусалимга килделәр. Гайсә Аллаһы Йортының ишегалдысын буйлап йөргән чакта, Аның янына баш руханилар, канунчылар һәм аксакаллар килделәр.
– Синең боларны эшләргә нинди хокукың бар? Боларны эшләргә Сиңа кем вәкаләт бирде? – дип сорадылар алар.
(Марк 11:27,28)
https://youtu.be/5S_r56cXyBE
әт-Тәгабун “сүрәсе ул көннәрдәге барлык пәйгамбәрләрнең дә шундый сынаулар үткәнен искә төшерә.
Элек кәферлек кылганнар турында сезгә хәбәр килеп җитмәдемени? Алар эшләренә карата җәза татыдылар һәм аларга – үзәк өзгеч газаптыр! Бу үзләренә ап-ачык дәлилләр белән килгән пәйгамбәрләрдән: “Безне тугры юлга күндерүче – кешеләр арасыннан булырлармени?” – дип сораганнары өчен, ышанмаганнары өчен һәм дә йөзләрен борган өчен булыр. Аллаһы исә мохтаҗ булмады. Аллаһ бай, мактаулы бит! Кәферләр аларны беркайчан да терелтмәячәкләренә инаналар. Әйтче: ”Киресенчә, Раббым илә ант итәмен, сез терелтеләчәксез дә, моннан соң исә кылган гамәлләрегез турында үзегезгә хәбәр бирерләр. Бу Аллаһка җиңел бит.
(әт-Тәгабун сүрәсе 64:5–7)
Гайсә Мәсих иң каты сынаулар аша Үз хакимиятен исбатларга тиеш иде. әт-Тәгабун сүрәсе искә төшергәнчә, барлык пәйгамбәрләр дә каферләр тарафыннан шулай эзәрлекләнгәннәр. Бу Пәйгамбәрнең дә кешеләр тарафыннан эзәрлекләнүе, Аның Аллаһы тарафыннан җибәрелүен күрсәтүче билге. әт-Тәгабун сүрәсе бу сынауның мәгънәсен үледән терелеп тору булуын аңлата. Ләкин башта бу язмышлы кызу атнаның башка вакыйгалары булырга тиеш иде.
Алга таба, без дини җитәкчеләрнең планнары, пәйгамбәрнең эшләре һәм Тәүрат боерыкларының өченче һәм дүртенче көн вакыйгаларында ничек кисешкәнен ачыкларбыз.