Муса Тәүратында Гайсә Мәсихнең килүе аның тормыш вакыйгаларының символик күрсәткече булып билгеләнә. Муса пәйгамбәрдән соң, Аллаһының планы башка пәйгамбәрләрнең сүзләрендә ачылды. Давыт Аллаһы рухы белән киләчәк Мәсих турында беренче пәйгамбәрлеген б.э.к. якынча мең ел элек 21-нче мәдхиядә игълан иткәнчә, “Аның” куллары һәм аяклары “чәнчеләчәк”, шуннан соң Ул “үлем газабына ” китерелер, ләкин соңыннан “барлык халыклар өчен” Ул зур җиңү яулар. Бу сүзләр хачка кадаклану һәм Гайсә Мәсихнең терелүе турында пәйгамбәрлекме? Корьән китабында да бу турыда кайбер вакыйгалар язылган. Мәсәлән, Сәбә сүрәсендә (34-нче сүрә) һәм ән-Нәмел (27-нче сүрә), Аллаһы Давытны Зәбурны язарга ничек рухландырганы турында (аерым алганда, 21-нче мәдхия) язылган.
22-нче мәдхия.
22-нче мәдхияне тулысынча монда укый аласыз. Түбәндә 21-нче мәдхияне чагыштырган таблица бар, Инҗилдәге шәкертләренең шаһитлеге буенча Мәсихне хачка кадаклау тасвирламасы. Текстны аңлау җиңеллеге өчен төсле итеп күрсәтелде
| Инҗилдә хачка кадаклауның детальләре | Мәдхия 21 – б.э.к 1000-нче елда язылган. |
| (Мат. 27:31–48) … Аны (Гайсә) кием киегез һәм Аны хачка кадаклагыз. 39 үтеп баручылар, башларын кагып, Аны мыскылладылар. 40 һәм әйттеләр: “Гыйбадәтханәне җимереп, аны өч көн эчендә төзүче!” Үзеңне коткар; Әгәр дә син Аллаһы Улы булсаң, хачтан төш!. 41 Шулай ук баш руханилар, канунчылар, өлкәннәр һәм фарисейләр мыскыллап әйттеләр: 42 Ул башкаларны коткарды, ләкин Ул үзен коткара алмый; ул Исраил патшасы булса, хәзер хачтан төшсен, без аңа ышанырбыз; 43 Ул Аллаһыга таяна; Аллаһы Аны коткарсын. Чөнки Ул әйтте: Мин – Алла Улы. 46 Тугызынчы сәгатьтә Гайсә көчле тавыш белән кычкырды: Или!Или! lama savahfani? ягъни: Ий,Аллаһым, Ий,Аллам! Нигә Син Мине ташладың? 48 Һәм шундук аларның берсе йөгереп килеп, губка алды, аны шәраб серкәсенә манчыды һәм таякка элеп, аңа эчәргә бирде. (Марк 15:16–20) 16 Гаскәриләр Аны алып киттеләр … 17 һәм Аңа кызгылт төстәге япанча кидереп, башына чәнечкеле таҗ куеп, аны кыйнадылар; 18 Алар аны мыскыллый башладылар: Сәлам, яһүдләр патшасы! 19 Алар Аны таяк белән кыйнадылар, һәм аңа төкерделәр, тезләнеп мыскылладылар. 20 Аны мыскыллагач , алар аңардан куе кызыл япанчаны салдырып, үз киемнәрен кидереп хачка кадакларга алып киттеләр. 37 Гайсә, кычкырып, рухын бирде. (Яхъя 19:34) Ләкин гаскәриләрнең берсе аның кабыргасын сөңге белән чәнечте, шундук кан һәм су агып чыкты. (Яхъя 20:25). Гаскәриләр киемнәрен бүлештеләр,чапанын ертмыйча,аңа җирәбә салдылар, 24 Әйттеләр:Моны ертмыйк,ә җирәбә салыйк. | 2 Илаһи! Илаһи! нигә мине ташладың? Минем сүземнең котылуыннан ерак. 3 Аллам! Көндез елыйм, Син мине тыңламассың, төнлә минем өчен тынычлык юк. сигез Мине күрүчеләрнең барысы да миңа ант итәләр, иреннәре белән сөйләшәләр, башларын кагып : 9 « Ул Ходайга таянды; ул аны коткарсын, әгәр ул аңа ошаса, аны коткарсын. ” 10 Ләкин син мине карыннан чыгардың, әниемнең күкрәгенә ышанасың. 11 Мин синдә карыннан калдым. әнием карыныннан Син минем Аллам. 12 Миннән китмә, чөнки кайгы якын, ләкин ярдәмче юк. 13 Күп үгезләр мине әйләндереп алды; Башанның майлы кешеләре мине чолгап алдылар, 14 миңа арыслан кебек авызларын ачтылар, ерткычларга ач һәм кычкырганнар. 15 Мин су кебек түктем. бөтен сөякләрем ватылды ; минем йөрәгем балавыз кебек булды, эчке өлешләремдә эреп бетте. 16 Минем көчем шард кебек кипте; телем тамагыма ябышты, ә син мине үлем тузанына төшердең. 17 Чөнки этләр мине чолгап алдылар, явызлар мине чолгап алдылар, кулларымны һәм аякларымны чәнчеделәр. 18 Минем бөтен сөякләрем саналырга мөмкин иде. һәм алар миннән тамаша ясыйлар ; 19 киемемне Алар минем киемем өчен жирәбә салдылар . Киемнәремне бүлештеләр |
Инҗил хачка кадакланганнарны үз күзләре белән күргән кешеләр күзлегеннән язылган. Ә 21-нче мәдхия үзе кичергән кеше күзлегеннән язылган. Алайса 21-нче мәдхия белән Мәсихне кадаклау арасындагы гаҗәеп охшашлыкларны ничек аңлатырга? Мәдхиянең детальләре һәм хачка кадаклану вакыйгалары гаҗәеп төгәллек белән кабатлануы очраклымы? Гайсәнең киемнәрен бүлештеләр, ә чапанын ертмыйча гына гаскәриләр шобага салып алдылар. 21-нче мәдхия күп гасырлар алда, Гайсә хачка кадакланганчы язылган, ләкин бу вакыйга турында җентекләп яза (мәсәлән, кулларны һәм аякларны чәнчү, сөякләрнең буыннарыннан чыгуы). Моннан тыш, Яхъя бәян иткән Яхшы хәбәрдә сөңге белән чәнчелгән урыннан кан һәм су агып чыгуы күрсәтә. Мәсих йөрәк тетрәнүеннән үлде. Бу 21- нче мәдхия сүзләренә туры килә: “Минем йөрәгем эрегән балавыз кебек булды”.
Имансызлар бәлки 21-нче мәдхиядәге язылганнар белән Гайсәнең газапларын үз күзләре белән күргән шәкертләренең тасвирламалары арасындагы охшашлыкларны махсус «туры китергәннәр» дип аңларга мөмкин. Бу аңлату акыллымы?
Мәсих мирасы.
Таблицадан күренгәнчә, 21-нче мәдхия 18-нче шигырь белән тәмамланмый. Аның дәвамы бар. Игътибар итегез, мәдхиянең ахырында без үлемнән соң җиңү турында укыйбыз!
Минем мактавым Үзеңнән,зур җыенда Сине сөйләп белдерермен. Алладан куркучылар алдында азарынганнарымны кылырмын. Ярлылар ашасын һәм туклансын; Ходайны эзләүчеләр, Аны мактагыз, күңелләрегез мәңгегә тере торсын! Дөньяның бар халыклары Ходайны искә алып, бар да Аңа кайтырлар, һәм бар халыклар Сиңа табынырлар. Чөнки патшалык Ходайныкы шул, халыкларны Ул тотып тора. Җирдәге бар халыклар ашарлар һәм Ходайга табынырлар; җиргә төшерелә торганнар барсы да Аңа егылып баш орырлар. Нәселем дә Аңа хезмәт итәр һәм мәңгегә Ходайныкы булыр.
(Мәдхия 21:26–31)
Мәдхиянең беренче өлешендә кемнеңдер үлеме җентекләп сурәтләнә. Ләкин соңыннан Давыт пәйгамбәр киләчәкне күреп, бу кешенең үлеме аның киләчәк буыннарына ничек тәэсир итәчәге турында яза (31-нче шигырь). Без сезнең һәм минем турында да, Гайсә Мәсихтән 2000 елдан артык вакыт үткәч яшәгән безгә дә кагыла. 28-нче шигырьдә бу тәэсирнең күләме турында әйтелә – “җир читенә кадәр”, һәм “бөтен мәҗүсиләр кабиләләре” Ходайга таба борылырлар. 30-нчы шигырьдә “гомерләрен саклап кала алмаганнар” (барлык кешеләр) аңа бер көнне табынырлар дип әйтелә. Бу Кешенең хакыйкате әле тумаган кешеләргә дә игълан ителәчәк.
Монда әйтелгәннәр шигъри мәдхия теленә “җайлаштырылган” булу-булмавына бәйле түгел, иң мөһиме шул, анда язылганнар безнең чор кешеләренә дә кагыла. Инҗил авторлары беренче гасырда Гайсә Мәсихнең үлеме бүгенге вакыйгаларга ничек тәэсир итәчәген күз алдына да китерә алмаганнар. Мондый аргументлар Мәсих гомеренең һәм үлеменең озак вакытлы һәм глобаль нәтиҗәләрен 3000 ел элек ничек алдан әйтеп була икәнен аңлату өчен җитәрлек.
Давытка Аллаһы биргән ачылышлар турында Коръән аятьләре.
21-нче мәдхия җиңү белән тәмамлана, бу Коръәндә әйтелгәннәргә туры килә, ягъни Сәбә һәм ән-Нәмел сүрәләрендә Давытның Аллаһы тарафыннан рухландырылганы турында әйтелә:
Без Даудка Үзебездән фазыл биргән идек инде: “Ий, таулар, аның белән данлагыз һәм кошлар да!” Без аңа тимерне йомшарттык.
(Сәбә сүрәсе 34:10)
Без Дауд белән Сүләйманга белем бирдек. Алар икесе дә: “Иман китереп инанган күп колларыңнан безгә өстенлек биргән Аллаһка мактау!” – диделәр.
(ән-Нәмел сүрәсе 27:15)
Мәдхиядә әйтелгәнчә, Аллаһы Давытны белем һәм мәрхәмәтен биреп, киләсе гасырлар өчен дә Раббыга мактау мәдхияләре язарга рухландырган һәм Давыт үзенең мәдхияләрендә Аллаһыга дан җырлаган.
әл-Уакыйга сүрәсе соравына игътибар итегез.
Әгәр инде ул бугазга җитсә, һәм сез ул вакытта карап торасыз, без исә аңа сезгә караганда якынрак, ләкин сез аны күрмисез! Әгәр ул чакта сез хөкем ителмәссезмени? Сез дөрес сөйләүче булсагыз, аны сез кире кайтарыр идегез.
(әл-Уакыйга сүрәсе 56:83–87)
Кеше җанын үлем киштәләреннән кем кире кайтара ала? Бу сорау кешеләрнең һәм Аллаһының эшләре арасындагы сызык. Ә “әл- Уакыйга” сүрәсе һәм 21-нче мәдхия символик рәвештә бер үк әйбергә күрсәтәләр – Гайсә Мәсихнең корбанына.
Гайсә Мәсих үлеменең кешелек тарихына тәэсиренең күләмен 21-нче мәдхиядән яхшырак әйтеп булмас иде. Тарихта Гайсәнең хачка кадаклануының иң кечкенә детальләрен, Пәйгамбәр тууына 1000 ел кала, кылган эшләренең нәтиҗәләрен кем алдан әйтә алыр иде? Мондый минутлык детальдә яшәүче беркем дә ерак киләчәкне алдан әйтә алмаганлыктан, нәтиҗә ясарга кирәк: Гайсә Мәсихнең корбан рәвешендә үлеме “билгеле бер киңәш һәм Аллаһының алдан белү нигезендә” булган.
Башка пәйгамбәрләрнең фаразларында Мәсихнең хачтагы үлеме.
Тәүраттагы кебек, Мәсихнең соңгы көннәрендәге вакыйгаларның көзгеле образы бирелә, аннары бу образ яңа детальләр белән тулыландырыла, шуңа күрә Давыттан соң пәйгамбәрләр арасында Гайсәнең үлеме һәм үледән терелүе турында детальләр саны әкренләп арта. Түбәндәге таблицада аларның кайберләре күрсәтелгән.
| Пәйгамбәрләрнең сүзләре | Аллаһы киләчәктәге Мәсих корбаны турында ниятен ничек итеп ача? |
| Кыздан туган угыл билгесе. | ” Гыйффәтле кыз угыл тудырачак” – Ишагыйя пәйгамбәрлеге, б.э.к. Бу угыл гомере буе гөнаһсыз булачак, чөнки бөтен кеше өчен китерелгән корбан тапсыз һәм кимчелексез булырга тиеш. Бу пәйгамбәрлек изге һәм гөнаһсыз тормыш алып барган Мәсихнең тууында тормышка ашты. |
| Киләчәк Үсентенең пәйгамбәрлеге безгә Гайсәнең исемен ача һәм гөнаһларның кичерелүен игълан итә | Ишагыйя, Иремия һәм Зәкәрия пәйгамбәрләре киләсе Хезмәтче турында күп фаразлыйлар, Зәкәрия Гайсә туганчы 500 ел кала. Зәкәрия шулай ук кешеләрнең гөнаһлары бер көндә чистартылачак дип алдан әйткән. Гайсә Үзен корбан иткәч, ул “бер көндә” йолып алды, шулай итеп бу барлык пәйгамбәрлекләрне үтәде. |
| Масихнең килү вакыты | Даниилның Мәсих 480 елдан соң киләчәге турында пәйгамбәрлеге бар. Гайсә Үз вакытында үтәлде. |
| Даниил пәйгамбәр Мәсихне “тереләр җиреннән кубарылып алыначак” дип игълан итте. | Даниил пәйгамбәрлеге буенча, Мәсих “тереләр җиреннән кубарылачак”. Бу Мәсихнең үлеме турында . |
| Ишагыйя пәйгамбәр Раббы Колының үлемен һәм терелеп торуын алдан әйтә | Ишагыйя пәйгамбәр ничек Мәсихнең “тереләр җиреннән кубарылып чыгарылачагы” турында алдан әйтә. Ул ничек газап чигәчәген, ничек кире кагылуын, безнең гөнаһларыбыз өчен ничек “яралануы”, безне үлемнән коткару өчен ничек үлемгә китерелүе, ләкин соңыннан ул тормыш нурын күрәчәге турында сөйләде. Бу җентекле фаразлар Гайсә Мәсих үлемне кабул итеп үледән терелгәч тормышка ашты . Бу детальләр вакыйгалардан 700 ел элек язылган, бу үзе Аллаһының ниятен ачучы зур билге. |
| Юныс пәйгамбәр һәм Гайсә Мәсихнең үлеме | Юныс пәйгамбәр үзен “каберенә” әверелгән балык карынында тапты. Гайсә Мәсих бу образны үлемнең дә көткәнен күрсәтү өчен кулланган. |
| Зәкәрия пәйгамбәр һәм үлем әсирләрен азат итү | Гайсә Мәсих Зәкәриянең “үлем әсирләрен азат итәр” дигән пәйгамбәрлеген искә ала (инде үлгәннәр). Пәйгамбәрләр Гайсә үлемне юк итәчәк һәм тоткыннарын азат итәчәк дип алдан әйттеләр. |
Мәсихнең үлеме һәм үлемнән терелү вакытында кичергән зур җиңүенең бер өлешен ачып бирә – без боларның барысы турында бертигез әйтә алабыз, бу Аллаһы планы буенча. Шуңа күрә Гайсә Мәсихнең шәкерте Петер халыкка:
Аллаһы Үз Мәсихенең газап чигәчәге турында барлык пәйгамбәрләр аша алдан әйткән хәбәрен шулай тормышка ашырды. (Рәсүлләр 3:18)
Аннары ул өстәде:
Ә сез гөнаһларыгыз кичерелсен өчен тәүбә итегез һәм Аллаһыга таба борылыгыз. (Рәсүлләр 3:19)
Петер безгә шәфкать вәгъдә ителүе һәм безнең гөнаһларыбызның кичерелү мөмкинлеге турында хәбәр итте.